Egoera hark ekarri zituen ondorioak oso
larriak izan ziren langileentzat:
-Herriak hustu egin ziren eta jendea hirietan
pilatu zen.
-Hamalau ordutik gorako lanaldiak zituzten.
-Soldata lotsagarriak jasotzen zituzten,
kaxkar jateko adinakoak besterik ez.
-Langileak makinen mende zeuden.
Arazo haien aurrean, langileriak zenbait
jarrera hartu zituen, langileen egoera hobetzeko. Guztiek aldarrikatzen
zituzten langileentzako bizi-baldintza hobeak kapitalaren eta Estatuaren
aurrean. Jarrera haiek bat zetozen horretan.
Beste gizarte-mugimendu batzuek jabetza
pribatua kentzea proposatzen zuten, berdintasunezko eta senidetasunezko
gizartea sortzea, gizarte-harremanen eredu berria eratuz. Haien ustez, erlijioa
botere ekonomikoaren asmakizun hutsa zen, langileak zapaltzeko asmakizuna.
Elizak ez zuen erreakzionatu XIX. Mendearen
bigarren zatira arte. Kristau talde batzuek -Alemaniakoek eta Frantziakoek,
batez ere- presioa egin zioten aita santuari, egoera dramatiko hari buruz hitz
egin zezan.
1891an,
Leon XIII.a aita santuak Rerum novarum
entziklika plazaratu zuen; Elizak gizartearen egoerari buruz prestatuko lehen
agiri ofiziala zen. Haren irakaspenak lau puntutan laburbildu daitezke:
-Langileak eskubidea du bizimodu duina izateko
adinako soldata irabazteko.
-Jabetza pribatua izateko eskubidea, eginkizun
soziala duela ahaztu gabe.
-Estatuak esku hartu behar du, eskubide
publikoak eta pribatuak bermatzeko.
-Klase-borroka gaitzestea. Hala ere, langileek
badute eskubidea, elkartuz, euren interesak babesteko.
AHULAK
BABESTEA
Ekoizpena
eta merkataritza oso jende gutxiren eskuetan daudenez, handiki eta aberats
batzuek uztarria ezarri diote langile askori. Uztarri hori antzinako
esklaboenaren oso antzekoa da. Gizabanakoaren eskubideen babesean, batez ere
ahulak eta behartsuak hartu beharko dira aintzat. Aberatsek, beren burua
babesteko nahikoa baliabide dutenez, ez dute babes publikoaren premia handirik;
maila apalak, aldiz, inongo baliabiderik ez duenez, Estatuaren laguntza behar
du.
Beraz,
Estatuak soldatapeko jendea zaindu eta babestu behar du, bereziki, ez baitute
inolako babesik.
Rerum novarum, 27
No hay comentarios:
Publicar un comentario